De eerste schooldag nadert en nadat jeugdige hoofden zich wekenlang in vakantiemodus bevonden, vraagt een nieuw schooljaar om extra energie en concentratie. Kunnen we die op punt zetten of verbeteren via de juiste voeding, vroegen wij ons af. Het antwoord lees je hieronder.
Als we het over focus en concentratie hebben, denken we met onze hersenen meteen aan ons brein. Gemiddeld 86 miljard zenuwcellen staan daar in verbinding met honderden en duizenden andere zenuwcellen, die op hun beurt verder netwerken vormen. Lagen, cellen en kernen versturen en ontvangen onafgebroken signalen die allemaal een specifiek doel dienen.
Om maar te zeggen: in een klasgroep die stil en geconcentreerd naar een leerkracht luistert, gaat veel bedrijvigheid schuil. En bedrijvigheid vraagt energie. Véél energie.
Goed begonnen is half gewonnen …
De ‘lastige’ vakken staan zeker in de basisschool bewust voor de middag gepland. Hoe vroeger, hoe beter. Moeilijke leerstof in een fris hoofd krijgen, gaat makkelijker als er nog geen uren vol prikkels en indrukken aan voorafgaan. Je optimaliseert die frisse uren door de dag te beginnen met een gezond ontbijt. ‘Gezond’ mag in dit geval synoniem zijn met ‘bron van slimme energie’ en dan kijken we in de eerste plaats naar complexe koolhydraten zoals die in volle granen en volkoren te vinden zijn. Hun langzame vertering zorgt voor een constante, langer uitgesponnen aanvoer van energie. Zo voorkom je dat de ochtendlijke rit naar school meteen een gat slaat in de energievoorraad.
Vitamines en mineralen
Het brein is een complex organisme dat nog altijd een pak geheimen verbergt. Van een aantal mineralen en vitamines is ondertussen wel duidelijk dat ze positief bijdragen aan een betere werking van de hersenen. IJzer, jodium en zink zijn net als magnesium bewezen betrokken bij ‘cognitieve functies’. De ruimte die dat begrip laat, bewijst meteen dat je die ochtend wellicht een chronisch tekort aan zink of ijzer niet meer zal oplossen. Vandaar het belang om – over een lange termijn – gezond en evenwichtig te eten. Ook vitamines zijn doorgaans een werk van langere adem. Vitamine B1, B3, B6, B8, foliumzuur en B12 bevorderen de leerprestaties, de concentratie en de algemene werking van het geheugen. Vitamine C helpt dan weer om – onder andere – de focus te behouden.
Gezonde voeding
Een handvol spijkers(ijzer), een hap zeelucht (jodium) en een sinaasappel (vitamine C) om de dag mee te starten dan maar? Nou … nee dus. Bepaalde supplementen kunnen periodiek weliswaar een tekort opvangen of aanvullen, veel beter is het om regelmatig voeding te consumeren die de juiste bouwstenen bevatten.
Gezonde vetten in vis, vlees, granen en noten zorgen voor de goede mineralen. De magere eiwitten die ze bevatten helpen bij weefselonderhoud en de aanmaak van neurotransmitters. De calcium en vitamine D uit zuivel zijn cruciaal voor een lichaam en een geest in volle groei. Choline – uit de eierdooier – zorgt voor een geheugenbooster en pompoenpitten zitten vol zink, wat het denkvermogen stimuleert. Lijnzaad en chia houden de hersenen actief en de energie op niveau. Magnesium vermindert stress terwijl de vitamine E die je in amandelen en hazelnoten aantreft de cognitieve achteruitgang vermindert. Bladgroenten – spinazie, kool – en wortelen zijn eveneens een slimme keuze. Een antioxidant als anthocyanine stimuleert dan weer de aanvoer van zuurstof naar de hersenen en is aanwezig in blauwe bessen en bramen, maar bijvoorbeeld ook in rode kool en blauwe druiven. Het zou je kortetermijngeheugen verbeteren en voor gezonde hersenen zorgen. Ook lycopeen – dat in tomaten zit – heeft dat effect en volgens bepaalde studies countert het typische hersenaandoeningen als dementie en alzheimer.
Je mag de dag dus perfect starten met een stuk vis en rode kool, of kiezen voor volkorenbrood, granola met pompoenpitten, noten en blauwe bessen. Voor je grijze massa maakt het weinig verschil, voor je appetijt wellicht wel. Nóg beter is om het ene als ontbijt en het andere bij de lunch te eten.
Eén ding is zeker: een sloot koffie helpt … nooit. Bij kinderen valt het sowieso af te raden en bij volwassenen treedt resistentie op. Cafeïne beperken is dus hetzelfde als cafeïne beter doen werken. Een gezonder en kindvriendelijk alternatief is donkere chocolade met veel cacao.
Dé sleutel tot succes - en een stel goed werkende hersenen - ligt evenwel in evenwichtige voeding. En dat voldoende rust, regelmatige beweging, de zorgeloosheid die een kind hoort te kennen en een goede juf of meester 100% bijdragen aan de concentratie en energieniveaus tijdens de schooluren, mag ook duidelijk zijn.