Op 22 april ‘viert’ de wereld de Dag van de Aarde en daar maken we meteen een kanttekening bij: Earth Day ontstond in 1970 vanuit een globale milieu-protestbeweging en hoewel de activiteiten op de Dag van de Aarde ondertussen overwegend positief zijn, valt er eigenlijk weinig te vieren. Hoog tijd voor een beetje hernieuwd protest. En een paar tips voor beterschap.
Dat de Earth Day-activiteiten in onze streken geen opvallend fenomeen zijn, is meteen een extra reden om deze blog te maken: het zou best mogen. Earth Day is op veel plaatsen echt een ding en vaak het hoogtepunt van een Week van de Aarde en de start van de Maand van de Aarde. In België kunnen we de focus wat dat betreft gerust een beetje scherper stellen
We verbruiken vier aardes per jaar
Onze nationale ‘earth overshoot day’ – de dag waarop alles wat de aarde ons in één jaar kan leveren opgesoupeerd is – viel in 2023 op, hou je vast, 23 maart. In minder dan drie maanden zijn we met andere woorden door ons jaarlijks ‘aards’ krediet heen. We halen zelfs de Dag van de Aarde niet en als je het nog anders wil bekijken: de Belgen hebben vier aardkluiten nodig om hun zware ecologische voetafdruk en dito levensstijl te handhaven. De volgende keer dat het argument ‘Hoe gaan wij hier in ons klein landje het probleem oplossen?’ weerklinkt, vegen we het dus meteen van tafel: elke Belg kan nog een pak vooruitgang boeken en zolang we ons gezamenlijk natuurlijk budget niet in 365 dagen gemikt krijgen, hebben we een probleem. En weinig recht tot spreken.
“Het patrimonium is oud, de auto goud en elke geïmporteerde smartphone, druif of avocado maakt het erger.”
Om dit te staven volstaat even in de ons omringende landen op bezoek te gaan. Met de fiets of de trein best, want Nederland rekt haar krediet tot ongeveer half april terwijl Duitsland en Frankrijk de eerste week van mei halen, iets wat ons in België tot 2019 ook nog lukte. Toegegeven, evenmin om optimistisch van te worden maar zeker beter. Slechts een handvol landen doet het wereldwijd slechter dan België. De Global Overshoot Day valt net als de Belgische variant trouwens elk jaar vroeger. In 2022 waren we – als volledige mensheid – op 28 juli door het aards kapitaal voor dat jaar heen. ‘Roofbouw’ is een understatement en in België lopen we voorop.
Schone lucht kopen of bijsturen
Onze manier van leven, de keuzes die we elke dag maken, de diensten en grondstoffen die we gebruiken, allemaal hebben ze impact. We hebben onze kleine landoppervlakte volgebouwd en dicht gebetonneerd, wat zeer weinig ruimte biedt aan natuur en vrijwel geen mogelijkheid om alle uitgestoten CO₂ zelf weer op te nemen. De oplossing? We kopen voor honderden miljoenen euro’s
‘propere lucht’ in landen die wel nog over biocapaciteit beschikken en voor de papieren klimaatboekhouding (en ons geweten?) is alles daarmee in orde. De realiteit is anders en vraagt om een inspanning.
Het patrimonium is oud, de auto goud en elke geïmporteerde smartphone, druif of avocado maakt het erger. Hoog tijd dus om een paar consumptiekeuzes te maken. Want dat kunnen we dus wel degelijk – het verschil maken – als individu. Vier kilo rundvlees produceren heeft dezelfde impact als met de wagen van Maastricht naar Parijs rijden (dwars door de groene Ardennen) en we gooien per persoon elk jaar zowat 35 kilo voeding gewoon weg. Dat is net zoveel als wat elke Europeaan jaarlijks nog eens aan plasticverpakkingen op de toch al grote afvalberg mikt. Dit zijn zaken dichtbij elk van ons, waarvan we ons bewuster mogen en moeten zijn. Kies voor voedsel dat in de buurt geproduceerd wordt, probeer de verpakkingsdruk te beperken waar je kan en rij eens wat minder vaak tussen Parijs en Maastricht heen en weer.
Ekoplaza maakt een aantal keuzes voor je. We willen de aarde schoner achterlaten, de biocapaciteit opnieuw groter maken en een korte keten promoten. We doen dit niet om een belerend vingertjes op te steken. Daar dient ook deze blog niet voor: we zijn allemaal verantwoordelijk, en deel van oplossing én probleem. Nee, Ekoplaza maakt keuzes waarvan we denken dat het de juiste zijn en we hopen daarmee een stap dichter bij een evenwicht te komen. Bij een ‘earth overshoot day’ die wél de Dag van de Aarde haalt, om te beginnen.